Τα 5 στοιχεία της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής

Τα 5 στοιχεία ή 5 φάσεις ή 5 κινήσεις. είναι η θεωρία της ΠΚΙ που έρχεται να συμπληρώσει τη θεωρία του yin-yang και να ταξινομήσει και ερμηνεύσει όλα τα φαινόμενα, τους ανθρώπους, την παθολογία, με βάση 5 ενεργειακές συμπεριφορές.

Τα 5 στοιχεία είναι τα:

• Νερό
• Ξύλο
• Φωτιά
• Γη
• Μέταλλο
  

Διάβασε για τις 5 προσωπικότητες και μάθε σε ποια ανήκεις εσύ και οι δικοί σου. 

Νερό

Από τα 5 στοιχεία της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, το στοιχείο του Νερού, το οποίο είναι και το πιο yin από όλα τα στοιχεία εκδηλώνεται την εποχή του Χειμώνα. Ο Χειμώνας ξεκινάει επίσημα στις 21-22 Δεκεμβρίου, την ημέρα του Χειμερινού Ηλιοστάσιου, είναι η εποχή του κρύου, της ηρεμίας, της ξεκούρασης, της εσωτερικότητας.

Στο στοιχείο Νερό ανήκουν τα όργανα Νεφρά και Ουροδόχος Κύστη.

Σύμφωνα με το βιβλίο του Κίτρινου Αυτοκράτορα, το αρχαιότερο κείμενο για την Κινέζικη Φιλοσοφία και Ιατρική, ο Χειμώνας είναι η εποχή που όλα κρύβονται, η φύση παγώνει και οι σπόροι βρίσκονται μέσα στη Γη, λόγω του κρύου.

Καλό είναι επομένως να παραδοθούμε στην εποχή, να μην καταναλώνουμε το yang – τη δράση και τη κινητοποίηση, αλλά να δυναμώσουμε το yin – την ηρεμία, τη θρέψη και τη θαλπωρή. Αυτό που καλούμαστε λοιπόν να κάνουμε τον Χειμώνα είναι να μαζευτούμε μέσα, να περιορίσουμε τις δραστηριότητες και να στρέψουμε την προσοχή μας εσωτερικά.

Το Νερό αντιπροσωπεύει τη έναρξη της Ζωής, τη γέννηση, την ανάπτυξη, το θάνατο και το ένστικτο επιβίωσης που μας κρατάει ζωντανούς και μας προστατεύει από τους κινδύνους.

Ξεκινάμε με το Νερό στο ζενίθ του ενώ όσο μεγαλώνουμε σε ηλικία το νερό λιγοστεύει στον οργανισμό, το σώμα μας ξεραίνεται, τα οστά και τα μαλλιά γίνονται πιο ευαίσθητα και το δέρμα χάνει την ελαστικότητά του, νιώθουμε κόπωση και φοβίες.

Το πνεύμα του Νερού είναι η Zhi, θέληση και στεγάζεται στα Νεφρά. Είναι το κομμάτι της ψυχής που σχετίζεται με τη θέληση για ζωή, ανάπτυξη, αναπαραγωγή. Επίσης είναι η σύνδεση με τους προγόνους μας. 

Ανεπάρκεια στη Zhi και στα Νεφρά, πυροδοτεί κληρονομικά προβλήματα, χάνεται η θέληση για ζωή και το κουράγιο και υπάρχει κόπωση, φοβίες, συναισθηματικό πάγωμα – τραύμα.

Το σημείο επιρροής της Zhi είναι το Ο.Κ. 52.

Ξύλο

Μετά από την εσωτερικότητα και το κρύο του Χειμώνα, έρχεται η Άνοιξη, η εποχή του Ξύλου. Είναι η εποχή για να καθαρίσουμε και να ανανεωθούμε. 

Η Άνοιξη είναι η εποχή της ανάπτυξης και της αλλαγής. Τα λουλούδια ανθίζουν, η Γη ξαναγεννιέται, η μέρα μεγαλώνει και ο ήλιος μας ζεσταίνει. Είναι η εποχή για νέα ξεκινήματα, νέες ιδέες ανθίζουν και μας ανανεώνουν.

Με τη δύναμη και την αποφασιστικότητα για δράση του υγιούς Θυμού που έχει το στοιχείο του Ξύλου και των οργάνων που σχετίζονται με αυτό, το Ήπαρ και τη Χοληδόχο Κύστη, είναι η εποχή να οραματιστούμε, να εμπνευστούμε αλλά και να υλοποιήσουμε τις επιθυμίες μας.

Όταν όμως το Ξύλο βρίσκεται σε ανισορροπία τότε θυμώνει, γίνεται καταπιεστικό, κριτικό και απαιτητικό ή απογοητεύεται και μπαίνει σε κατάθλιψη.

Το Πνεύμα του Ξύλου είναι η Hun, η αιθέρια ψυχή, το yang κομμάτι της ψυχής. Καθορίζεται από τον πατέρα και εισέρχεται στο σώμα 3 μέρες μετά την γέννηση. Η Hun αποχωρίζεται το φυσικό σώμα μετά το θάνατο σε 2 φάσεις στις 9 και στις 40 ημέρες, επιστρέφοντας στο κόσμο της συμπαντικής ενέργειας.

Η Hun είναι υπεύθυνη για τον οραματισμό, την διαίσθηση, τα εξωσωματικά ταξίδια και την επικοινωνία με το ασυνείδητο νου μέσω των ονείρων. 

Μια ισχυρή και ισορροπημένη Hun καθορίζεται από την ποιότητα του αίματος του Ήπατος. Όταν το αίμα έχει καλή θρέψη τότε το άτομο προχωρά μπροστά και υλοποιεί τους στόχους του.

Όταν το αίμα ανεπαρκεί η Hun βρίσκεται σε ανισορροπία και το άτομο χάνει το νόημα της ζωής, βλέπει πολλά όνειρα ή εφιάλτες και νιώθει σαν να μην “βρίσκεται μέσα στο φυσικό του σώμα”. Νιώθει θυμό, καχυποψία και εχθρικότητα.

Το σημείο επιρροής της Hun είναι το Ο.Κ. 47.

Φωτιά

Η Άνοιξη μας έχει προετοιμάσει για τον ερχομό του Καλοκαιριού. Έχουμε ήδη φορέσει πιο ελαφρά ρούχα, η διάθεση μας και η ενέργειά μας έχει ανέβει. 

Το καλοκαίρι είναι η εποχή της Φωτιάς, της ζέστης, η εποχή με το περισσότερο yang στη φύση και στον οργανισμό μας. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ενεργητικότητα, ανεβασμένη διάθεση, δημιουργικότητα, χαρά και διασκέδαση.

Το στοιχείο της Φωτιάς είναι το μόνο που περιλαμβάνει 4 όργανα / Μεσημβρινούς με κυρίαρχο την Καρδιά, τον Αυτοκράτορα, το Λεπτό Έντερο, το Περικάρδιο και τον Τριπλό Θερμαστή.

Όταν η Φωτιά υπερβάλλει φτάνουμε στο σημείο της υπερδραστηριότητας της έντασης και ακραία της ψυχοδιανοητικής αναστάτωσης.

Όταν η Φωτιά βρίσκεται σε ανεπάρκεια τότε υπάρχει απάθεια, ντροπαλότητα, αδυναμία έκφρασης συναισθημάτων, κατάθλιψη, κ.α.

Το πνεύμα της Φωτιάς είναι το Shen, το πιο yang και αιθέριο κομμάτι της ψυχής, το οποίο περιλαμβάνει και όλα τα πνεύματα των άλλων στοιχείων. 

Οι λειτουργίες του Shen αφορούν στην συνειδητότητα, τη σοφία, τη μνήμη, την διαίσθηση, τον ύπνο, τα συναισθήματα και τις αισθήσεις. Συνδέεται άμεσα με το αίμα της Καρδιάς. 

Όταν το αίμα έχει θρέψη και κυκλοφορεί ομαλά τότε και το Shen, η ψυχοδιανοητική κατάσταση του ατόμου είναι σε ισορροπία. 

Όταν το αίμα ανεπαρκεί τότε το Shen της Καρδιάς διαταράσσεται με συμπτώματα απάθειας, αδιαφορίας για τη ζωή, δυσκολία στην έκφραση, διαταραχές στον ύπνο και στην μνήμη, ακόμα και ψυχασθένεια.

Η ζέστη στο σώμα επηρεάζει το Shen της Καρδιάς με συμπτώματα φλυαρία με έντονες κινήσεις, υπερβολική δραστηριότητα, διαχυτικότητα, ντελίριο.

Το σημείο επιρροής του Shen είναι το Ο.Κ. 44.

Γη

Το στοιχείο της Γης θεωρείται το κέντρο των άλλων 4 στοιχείων (Φωτιά, Μέταλλο, Νερό και Ξύλο), κάποιοι το τοποθετούν ανάμεσα από κάθε αλλαγή εποχής, δηλαδή σε κάθε μεταβατική περίοδο που συνήθως είναι και απαιτητική για το σώμα και την ψυχοσύνθεσή μας.

Άλλοι θεωρούν ότι η εποχή της Γης ονομάζεται “Το μικρό καλοκαιράκι”. Είναι αυτή η μεταβατική περίοδος μετά το Καλοκαίρι, όπου από την χαλάρωση, τη ζέστη και τις μεγάλες σε διάρκεια ημέρες, ετοιμαζόμαστε για το Φθινόπωρο, τις βροχερές, δροσερές μέρες, την έναρξη της “σχολικής χρονιάς” και των υποχρεώσεων.

Η εποχή της Γης, στο τέλος του καλοκαιριού, ξεκινάει σύμφωνα με την Παραδοσιακή Κινέζικη Φιλοσοφία την 3η εβδομάδα του Αυγούστου μέχρι και τη Φθινοπωρινή Ισημερία στις 21-22 Σεπτεμβρίου και περιλαμβάνει τα όργανα Στομάχι και Σπλήνα.

Έτσι αυτή την περίοδο χρειαζόμαστε ιδιαίτερα να έρθουμε στο κέντρο μας, να φροντίσουμε την καλή θρέψη του οργανισμού και να γειωθούμε με την υποστήριξη του στοιχείου Γη. 

Η Γη εκπροσωπεί την Μητέρα που φροντίζει και θρέφει τα παιδιά της, είναι γειωμένη, οργανωμένη και πλημμυρίζει από Συμπόνια. 

Όταν βρίσκεται σε ανισορροπία ανησυχεί υπερβολικά και γίνεται υπερπροστατευτική και γεμίζει με πολλές έγνοιες, σκέψεις, ζήλια και εμμονές. 

Το πνεύμα της Γης είναι το Yi, διανόηση και φιλοξενείται στον Σπλήνα. Είναι υπεύθυνο για την ικανότητα συγκέντρωσης της σκέψης, της προσοχής και της απομνημόνευσης  καθώς και της ικανότητας για νέες ιδέες και πιθανότητες.

Η υπερβολική διανοητική δραστηριότητα βλάπτει τον Σπλήνα και διαταράσσει την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών. Από την άλλη πλευρά η ανεπάρκεια Σπλήνα από την έλλειψη θρεπτικών τροφών, δημιουργεί έλλειψη συγκέντρωσης, ενώ ή συσσώρευση υγρασίας στο Σπλήνα δημιουργεί εμμονές και κολλήματα στη σκέψη. 

Το σημείο επιρροής της Yi είναι το Ο.Κ.49.

Μέταλλο

Το στοιχείο του Μετάλλου αναδύεται την εποχή του Φθινοπώρου που ξεκινάει επίσημα μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία, στις 21-22 Σεπτεμβρίου και τελειώνει με το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου. 

Είναι η εποχή που η φύση αρχίζει και φθίνει, τα φύλλα πέφτουν και η Γη καθαρίζεται και ανατροφοδοτείται.

Είναι η εποχή που τα περισσότερα ζώα μαζεύουν και αποθηκεύουν την τροφή τους για τον Χειμώνα, έτσι και εμείς οι άνθρωποι καλούμαστε να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να προετοιμαστούμε για τον Χειμώνα και το κρύο.

Τα όργανα που ανήκουν στο Μέταλλο είναι οι Πνεύμονες και το Παχύ Έντερο. Τώρα είναι η εποχή που χρειάζεται να φροντίσουμε τους Πνεύμονές μας, να τονώσουμε το ανοσοποιητικό σύστημα και να καθαρίσουμε από τα άχρηστα, μέσω της αποβολής του Παχέος Εντέρου.

Το Μέταλλο σχετίζεται με την δομή και τα όρια, σαν την μεταλλική πανοπλία που μας προστατεύει από τους εχθρούς, έτσι αυτή την εποχή χρειάζεται να ενδυναμώσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να προστατευτούμε από τις ιώσεις του Χειμώνα.

Όταν το Μέταλλο βρίσκεται σε ανισορροπία κυριαρχεί η θλίψη και η αδυναμία να αφήνεσαι και να αποχωρίζεσαι. 

Στο αντίθετο άκρο μπορεί να αδυνατείς να βιώσεις τη θλίψη και άλλα συναισθήματα και να νιώθεις μουδιασμένος, παγωμένος.

Το πνεύμα του Μετάλλου είναι η Po, η βιολογική ψυχή, το πιο φυσικό κομμάτι της ψυχής. Μεταφέρεται στο άτομο από την μητέρα και εισέρχεται στο σώμα με την 1η αναπνοή και αποχωρίζεται το σώμα με την τελευταία εκπνοή. Σχετίζεται με την αέναη κίνηση της αναπνοής και τους Πνεύμονες.

Όταν υπάρχει ανισορροπία στην Po τότε υπάρχει παρατεταμένη θλίψη, ληθαργικότητα, απόσυρση από τη ζωή, αρνητισμός, “δυσκολία να αφήνω πίσω μου ότι δεν χρειάζομαι”.

Το σημείο επιρροής της Po είναι το Ο.Κ. 42,

Πίνακας των 5 Στοιχείων

Μπορούμε να δούμε διάφορα χαρακτηριστικά του κάθε στοιχείου στους παρακάτω πίνακες

Νερό

Ξύλο

Φωτιά

Γη

Μέταλλο