Η Διατροφή αποτελεί ένα από τα κυριότερα εργαλεία θεραπείας καθώς και μια από τις πιο σημαντικές αιτίες ασθένειας, συνεπώς χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερη βάση στο τι τρώμε αλλά και στο τι χρειάζεται να φάμε για να είμαστε υγειής.
Υπάρχουν πάρα πολλές απόψεις ως προς τις διατροφικές συνήθειες του κάθε λαού. Άλλες σχετίζονται με την ηθική (π.χ. χορτοφάγοι), άλλες με τις τοπικές, παραδοσιακές, θρησκευτικές συνήθειες (νηστεία), κ.α. Θεωρώ ότι η ισορροπία στην επιλογή της τροφής είναι η καλύτερη επιλογή.
Παν μέτρον άριστον, έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες, έτσι λαμβάνουμε από όλες τις τροφές το καλύτερο και παράλληλα σεβόμαστε τις διατροφικές μας προτιμήσεις, είτε αυτές μας τις λέει το σώμα μας, είτε οι αντιλήψεις μα, αρκεί να μην είναι αφοριστικές.
Σε όλες τις θεραπείες μου προτείνω τη διατροφή σαν ένα εργαλείο που μπορεί ο ίδιος ο ασθενής να χρησιμοποιήσει και να συμβάλλει στην βελτίωση και στην διατήρηση της υγείας του. Έτσι αναλαμβάνει ο ίδιος την ευθύνη της θεραπείας του κατά ένα μεγάλο βαθμό.
Γενικοί κανόνες μιας ισορροπημένης διατροφής
- Να τρώμε όλες τις τροφές, εφόσον δεν μας δημιουργούν κάποιο πρόβλημα υγείας. Παράδειγμα εβδομαδιαίου προγράμματος διατροφής: 1-2 φ. Κρέας / κοτόπουλο, 1-2 φ. Ψάρι / θαλασσινά, 1-2 φ. λαχανικά, ρύζι, δημητριακά, μακαρόνια και 1-2 φ. Όσπρια. Επιλέγουμε γαλακτοκομικά βιολογικά, από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα και προτιμάμε το γιαούρτι γιατί περιέχει προβιοτικά για την καλή λειτουργία του εντέρου. Ως σνακ καταναλώνουμε φρούτα, ξηρούς καρπούς.
- Να τρώμε φρέσκες τροφές της εποχής και από τον τόπο που κατοικούμε. Αποφεύγουμε κατεψυγμένες, κονσερβοποιημένες, συσκευασμένες και τροφές με συντηρητικά. Μειώνουμε τα προιοντα με αλεύρι, ζάχαρη και το αλκοόλ.
- Προτιμάμε βιολογικές τροφές χωρίς χημικές προσθήκες, όχι μεταλλαγμένες τροφές.
- Τα γεύματα να γίνονται σταθερές ώρες κάθε ημέρα και να μην μένει το στομάχι για πολλές ώρες χωρίς τροφή, δλδ από 3-5 γεύματα την ημέρα μαζί με τα σνακ.
- Να αποφεύγονται οι πολλές κρύες τροφές (σκέτη σαλάτα, κρύο φαγητό) και τα κρύα ροφήματα/νερό γιατί δυσκολεύουν την πέψη. Ιδανικά πριν το φαγητό είναι καλό να πίνουμε λίγο χλιαρό νερό, ή βότανα για να προετοιμάσουμε το πεπτικό σύστημα.
- Η ποσότητα του φαγητού ορίζεται από το σωματότυπο, την πέψη, την ηλικία και πολλούς άλλους παράγοντες, οπότε ένας απλός κανόνας είναι να τρώμε τόσο ώστε να μην γεμίζει το στομάχι, να υπάρχει πάντα και άλλος χώρος για φαγητό σε κάθε γεύμα.
- Να μασάμε πολύ καλά την τροφή με αργό ρυθμό, ηρεμία, χωρίς σκέψεις. Να καταλαβαίνουμε την κάθε γεύση και να απολαμβάνουμε τη διαδικασία.
Μπορείς να δεις εβδομαδιαίο πρόγραμμα υγιεινής διατροφής εδώ
Ταξινόμηση των τροφών με βάση την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική.
Ταξινομούμε τις τροφές με διάφορους τρόπους, επιλέξτε ποιος σας ταιριάζει και ακολουθήστε τον.
1. Διαχωρισμός των τροφών σε yin – yang
Ανάλογα με το αν υπάρχει υπερβολή ή ανεπάρκεια yin-yang στο σώμα μας, προσαρμόζουμε και τη διατροφή μας. Για παράδειγμα εάν υπάρχει ζέστη στον οργανισμό (εξάψεις, ανησυχία, φλεγμονές, κ.α.) μειώνουμε τις yang τροφές που αυξάνουν τη ζέστη στο σώμα. Εάν υπάρχει συσσώρευση υγρασίας (οιδήματα, φουσκώματα, διάρροια, κ.α.) μειώνουμε τις yin τορφές, που αυξάνουν την υγρασία και το κρύο στο σώμα. Εάν θέλοουμε να τονώσουμε τον οργανισμό, αυξάνουμε τις yang τροφές, κ.λ.π. Φυσικά ένα θεραπευτής μπορεί να διακρίνει τα σύνθετα σύνδρομα και να διαμορφώσει αντίστοιχα τη διατροφή γιατί συνήθως στο σώμα μας συνυπάρχουν το yin και το yang σε διαφορετικά όργανα.
- Εάν η Ï„Ïοφή αναπτÏσεται στον αÎÏα και τον ήλιο τότε είναι yang (Ï€.χ. φÏοÏτα, κÏÎας)
- Εάν αναπτÏσεται στη γή και στο σκοτάδι τότε είναι yin (Ï€.χ. πατάτες, καÏότα)
- Εάν είναι μαλακή, Ï…Ïγή και κÏÏα τότε είναι yin (Ï€.χ. θαλασσινά, καÏποÏζι, ÏÏζι)
- Εάν είναι σκληÏή, ξηÏή και πικάντικη τότε είναι yang (Ï€.χ. σκόÏδο, ginger)
2. Η θερμική φύση των τροφών
Ταξινομούμε τις τροφές ανάλογα με την θερμότητα που προσφέρουν στο σώμα όταν τις καταναλώνουμε. Προτιμούμε τροφές που θα δημιουργήσουν μια ισορροπία μεταξύ κρύου-ζέστης στο σώμα μας. Για παράδειγμα εάν νιώθουμε ζέστη θα προτιμήσουμε κρύες, δροσερές και ουδέτερες τροφές, κ.ο.κ.
Ενδεικτικές τροφές
Κρύο: μαρούλι, καρπούζια, αχλάδια, γιαούρτι, αγγούρια, μπανάνες, γκρειπφρουτ, αλάτι
Δροσερό: μελιντζάνες, ντομάτες, σπανάκι, λεμόνια, πορτοκάλια, μήλα, ψωμί, γάλα, τυρί άσπρο, σιτάρι
Ουδέτερο: αυγά, καρύδα, δαμάσκηνα, μανιτάρια, σιτάρι, σταφύλια, πατάτες, φράουλες, σταφύλια, τυρί κίτρινο, καλαμπόκι, ρύζι, λάχανο, αρακάς, καρότα, κρέας χοιρινό και μοσχαρίσιο, ψάρια, μέλι, ζάχαρη, λάδι, ελιές, αμύγδαλα
Ζεστό: πατζάρια, κοτόπουλο φυστίκια, μέντα, καφές, κολοκύθα, κρεμμύδια, ρόκα, κάστανα, γαρίδες, καρύδια, ροδάκινα
Καυτό: Αρνί, ginger, μουστάρδα, πιπέρι, ώριμο τυρί, κανέλα, βασιλικός, σκόρδο, ξύδι, κρασί
3. Γεύση – όργανα και τροφές
Χρησιμοποιούμε τη γεύση για να ταξινομήσουμε τις τροφές και συγχρόνως ενδυναμώνουμε τις λειτουγίες των οργάνων, όπως αυτά παρουσιάζονται στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική.
| Γεύση | Όργανα που επηρεάζει | Λειτουργία | Ενδεικτικές τροφές |
| Πικάντικη | Πνεύμονες και Παχυ Έντερο | Προωθεί την κυκλοφορία της τροφής και ανοίγει την όρεξη. Κινεί την υγρασία και θερμαίνει το κρύο. | Ginger, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο, σέλινο, κόλιανδρος, μάραθος, μέντα, πιπεριά, chili pepper, μουστάρδα, κανέλα, φλούδα μανταρινιού, κουμκουάτ, κρασί |
| Γλυκιά | Σπλήνας και Στομάχι | Τονώνει, ενυδατώνει και θρέφει το σώμα. Σε υπερβολή δημιουργεί υγρασία και βάρος | Μέλι, γλυκοπατάτα, πατάτα, κολοκύθα, κολοκύθι, καρότο, αγγούρι, σπανάκι, ρύζι, φασόλια, φακές, σιτάρι (αλεύρι), καλαμπόκι, ζάχαρη, φυστίκι, αμύγδαλο, καρύδι, γάλα, μήλο, αχλάδι, κεράσι, κάστανο, σταφύλι, όλα τα κρέατα, αυγό, γαλακτοκομικά, ελιά, λάδι, κρασί |
| Ξινή | Ηπαρ και Χοληδόχος Κύστη | Συγκρατεί την απότομη αποβολή ουσιών και υγρών από το σώμα, όπως διάρροια, εμετός και υπερβολικός ιδρώτας. Διευκολύνει την πέψη. | Λεμόνι, ντομάτα, ανανάς, μήλο, φράουλα, παπάγια, αχλάδι, πορτοκάλι, μανταρίνι, ροδάκινο, ρόδι, δαμάσκηνο, μάνγκο, σταφύλι, ξύδι, ελιά, βασιλικός πολτός |
| Πικρή | Καρδιά και Λεπτό Έντερο | Καθαρίζει τη ζέστη, στεγνώνει την υγρασία, ανοίγει την όρεξη και προωθεί την αποτοξίνωση του οργανισμού μέσω της αποβολής κοπράνων και ούρων. Σε μικρές ποσότητες ξεκουράζει το Ήπαρ γιατί δεν παράγει χολή. | Λάχανο, κρασί, ξύδι, τσάι, κουκούτσια ροδάκινου/ δαμάσκηνου, φύκια, μπεργαμόντο, σπαράγγια, καφές, κακάο. |
| Αλμυρή | Νεφρά και Ουροδόχος Κύστη | Διαλύει τις μάζες, μαλακώνει τη σκληρότητα, αποξηραίνει την υγρασία, ενυδατώνει το αίμα και τα έντερα ώστε να ευοδωθεί η αποβολή | Αμάρανθος, κεχρί, κριθάρι, ψάρια, φύκια, θαλασσινά, χοιρινό, πάπια |
Eπίσης υπάρχούν άλλες δύο γεύσεις που δεν ανήκουν σε όργανα. Η ουδέτερη γεύση του νερού που φυσικά έχει διουρητική επίδραση. Η αρωματική γεύση που ανοίγει την όρεξη βοηθάει στην πέψη, κινεί, διαλύει την υγρασία, ανοίγει τις οπές και ξυπνά το μυαλό. Αρωματικές τροφές είναι: βασιλικός, κόλιανδρος, μάραθος, πιπεριά, εσπεριδοειδή φρούτα.Υπάρχουν τροφές που έχουν συνδιασμό γεύσεων π.χ. γλυκόξινη
4. Κίνηση των τροφών
Τέλος κατηγοριοποιούμε τις τροφές με βάση την κίνηση που δημιουργούν στον οργανισμό μας. Οι κινήσεις είναι: προς τα πάνω, προς τα κάτω, προς τα μέσα, προς τα έξω. Αυτός ο διαχωρισμός είναι δύσκολος να τον αντιληφθούμε οπότε δεν θα μπούμε σε περαιτέρω ανάλυση. Ενδεικτικά αναφέρω την προς τα πάνω κίνηση του κρασιού που προσφέρει καλή διάθεση, την προς τα κάτω κίνηση του σύκου που βοηθά στην αποβολή.
Οι περισσότερες πληροφορίες αυτού του κειμένου έχουν προκύψει από το μάθημα της Διατροφής στην Ακαδημία και από μελέτη άρθρων και βιβλίων για την Διατροφή στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, όπως Healing with Whole Foods
